Հակոբ Պարոնյան

Պարոնյանը միշտ պիտի փայլի իր սեռին մեջ թե՛ իմացական սուր կարողությամբ, թե՛ երգիծաբանական բեղուն  հմտությամբ  և թե՛ լեզվական  ընտիր վճիտ  բացատրությամբ:
Մաթեոս մամուրյան

Պարոնյան ճանչցած է իր ժամանակին մարդիկը և շուրջը տեսած  բարքերը, խորունկ հոգեբանությամբ ըմբռնած է անոր ծաղրելի, այլանդակ կողմերը  և գրչի մեկ շարժումով հաճած ներկայացուցած է կյանքի ամբողջ տեսարան մը:
Հրանդ Ասատուր

Պարոնյանի ծաղրը՝ երբեմն ծիստ է անողոք, մեծ մասամբ՝ ավելի նուրբ, հումորով լի, գրեթե բարեհոգի, բայց և այնպես միշտ դիպուկ և շեշտակի, շոշափում է հայկական կյանքի  գրեթե բոլոր բացասական երևույթները:
Յուրի Վեսելովսկի

Ծնվել է Թուրթիայի եվրոպական մասի Ադրիանապոլիս քաղաքում 1843 թվականին: Հայրը Հովհաննես  աղան, միջին կարողության  տեր ծառայող էր: Նախնիները գաղթել էին պատմական Ակն  քաղաքից: Ադրիանապոլսի բնակչության մեծամասնությունը գրողի մանկությունն անցնում է հունական միջավայրում:

Տարրական կրթությունն ստացել է ծննդավայրի Արշակունյաց վարժարանում: Նրա առաջին  ուսուցիչը եղել է հետագայում հռչակավոր կրոնական գործիչ Ներսես Վարժապետյանը, որի մասին Պարոնյանը համկրանքով է խոսում իր <<Ազգային ջոջերում>>: Վարժարանում ուսուցումը առավելապես աստվածաշնչական ուղղոություն ուներ և բնականաբար, սաներին մեծ   գիտելիքներ չէր կարող տալ:
Բայց և այնպես, պատանի Հակոբը ուսման տարիներին բավական հմտանում լեզուների, մասնավորապես մայրենի լեզվի իմացության մեջ: Վարժարանն ավարտում է 1857 թվականին: Նույն տարին էլ ընդունվում է Ադրիաբապոլսի հունական դպրոցը, որտեղ սովորում է ընդհամենը մեկ տարի:

Սկյուտարի վարժարանում աշխատելիս Պարոնյանը անոթանում է բանաստեղծ Սիմոնմ Ֆելիկյանի հետ և նրա առաջարկով սկսում է աշխատակցել <<Եփրատ>> թերթին՝ հետագայում դառնալով նրա խմբագիրը: Այդպես է սկսվում մեծ երգիծաբանի մուտքը լրագրության և հրապարակախոսության աշխարհ:

Պարոնյանի ստեղծագործական կյանքում վճռական դեր է կատարում  նրա ծանոթությունը Հարություն  Սվաճյանի և նրա <<Մեղու>> հանդեսի հետ:
Կարճ ժամանակ աշխատակցելով  <<Մեղու>>-ին՝ նա այնուհետև ստանձնում է շաբաթաթերթի խմբագրությունը:  Պարբերականի քննադատական ողղվածությունն ավելի է սրվում, որը և պատճառ է դառնում իշխանությունների կողմից  նրա փակվելուն:

<<Մեղուի>>-ի դադարումից անմիջապես հետո  Պարոնյանը հիմնում է <<Թատրոն>>, շաբաթաթերթը, որը լոիյս է տեսնում  ընդամենը երեք տարի: Միաժամանակ  հրատարակում է <<Թատրոն մանկանց>> պատկերազարդ պարբերականը: Սրանց դադարումից 5-6 տարի հետ  միայն հաջողվում է հրատարակել նոր երգիծաթերթ՝ <<Խիկալը>>, որը շուտով արժանանում է նախորդների ճակատագրին:

Պարոնյանի լավագույն ստեղագորությունները լույս են տեսել այս պարբերականներում: Նա գրեթե մենակ էր լցնում իր խմբագրած թերթերի ու  հանդեսների էջերը: դա տառապալից աշխատանք էր: Բայց կամքի գերագույն լարումով նա հաղթահարում էր հոգեկան ու ֆիզիկական զրկանքները՝ խորապես  հավատացած լինելով, որ սերունդներին թողնում է գրական   անմահ ժառանգություն:

Կյանքի վերջին տարիներին կարիքը մեծ երգիծաբանն ստիպում է նորից անցնել հաշվապահի հոգեմաշ աշխատանքին: Բայւց հյուծող հիվանդությունը՝ թոքախտը արդեն վերջնականապես քայքայել էր նրա օրգանիզմը: Պարոնյանը վախճանվում ՝ 1891թվ. մայիսի 27-ին: