Դավիթ անհաղթ

Դավիթ Անհաղթը կրթությունը ստացել է Ալեքսանդրիա քաղաքում: Վերադառնալով Հայաստան՝ ծավալել է գիտական և մանկավարժական գործունեություն: Աթենքում և Կոստանդնուպոլսում մասնակցել է փիլիսոփայական հրապարակային բանավեճերի, իր գիտելիքներով և ապացուցելու արվեստով հաղթել բոլորին, որի համար ստացել է Անհաղթ պատվանունը: 

Դավիթ Անհաղթի աշխատություններից մեզ են հասել «Սահմանք իմաստասիրության», «Վերլուծություն Ներածությանն Պորփյուրի», «Մեկնություն Ստորոգությանցն Արիստոտելի» և «Մեկնություն ի Վերլուծականն Արիստոտելի» երկերը: Նա փիլիսոփայությունը բաժանել է 2 մասի՝ տեսական և գործնական: Տեսական փիլիսոփայության ենթաբաժիններն են բնագիտությունը կամ ֆիզիկան, մաթեմատիկան և աստվածաբանությունը կամ մետաֆիզիկան, գործնական փիլիսոփայությանը՝ բարոյագիտությունը, տնտեսագիտությունը և քաղաքագիտությունը: 

Ըստ Դավիթ Անհաղթի՝ փիլիսոփայությունը մարդուն տրված աստվածային պարգև է, որը կոչված է լուսավորելու, ազնվացնելու ու գեղեցկացնելու մարդկային հոգին և այն փոխադրելու նյութական աշխարհից դեպի աստվածայինը: Աշխարհի ճանաչման գործընթացն ունի 2 ձև՝ զգայական և բանական: Փիլիսոփայության ճանաչման առարկան ոչ թե առանձին իրերն են, այլ նրանց էությունը, ընդհանուրն ու անփոփոխը, որ առկա է իրերի և երևույթների մեջ: 

Դավիթ Անհաղթը փիլիսոփայության գոյությունը բխեցրել է Աստծու գոյությունից և պաշտպանել Աստծու՝ որպես ամեն ինչի պատճառի և արարչի սկզբունքը: Անդրադառնալով փիլիսոփայության սահմանմանը և բաժանմանը՝ առաջ է քաշել գիտությունների դասակարգման հարցը, որի կենտրոնում դրել է փիլիսոփայությունը՝ «արվեստների արվեստը և գիտությունների գիտությունը», մյուսները կա՜մ նախորդում են վերջինիս՝ որպես նախապատրաստական աստիճան, կա՜մ կազմում նրա բաղկացուցիչ մասը: Տվել է փիլիսոփայության 6 սահմանում, որոնք հետագայում օգտագործել են նաև այլ ազգի փիլիսոփաներ: 

Դավիթ Անհաղթի համոզմամբ` փիլիսոփայությունն ստեղծվել է մարդու հոգին զարգացնելու և կատարելագործելու համար:

Դավիթ Անհաղթը գրել է նաև բազմաթիվ հոգևոր երգեր: Նա հայ երաժշտության պատմության մեջ հայտնի է իր տեսական ընդհանրացումներով. արժևորել է երաժշտական արվեստի ներգործության մեծ ուժը: 

Դավիթ Անհաղթը Հայաստանում գեղագիտական մտքի սկզբնավորողներից է. առաջարկել է արվեստների դասակարգման յուրօրինակ սխեմա:

Ըստ ավանդության՝ Դավիթ Անհաղթը հայրենիքում մեծ զրկանքներ ու տառապանքներ է կրել, հալածվել և ստիպված մեկուսացել է Հաղպատի մենաստանում: Հետագայում Հայ եկեղեցին նրան դասել է սրբերի շարքը, իսկ աճյունը տեղափոխվել է հայրենի գավառ և թաղվել Մշո Առաքելոց վանքի բակում:

Դավիթ Անհաղթի անունով Երևանում կոչվել  են փողոց և հրապարակ,  կանգնեցվել է նրա հուշարձանը: