1920 թվականին հայ թուրքական 2 պատերազմ

1920 թվականի սեպտեմբերի 23-ին թուրքական 50 հազարանոց բանակը հարձակվեց Հայաստանի հանրապետության վրա: Թուրքական բանակի բանակի հրամանատարն էր գեներալ Քյազի փաշան: Հայերը ունեին 40 հազար զինվոր , բայց հիմնական կռվողները 25 հազարն էին: Պատերազմի հենց սկզբից նկատվեց, որ հայերը պատրաստ չեն լուրջ դիմադրելու:  Թուրքերը գրավեցին սեպտեմբերի 28-ին Սարիղամիշը,  29-ին Կաղզվանը ու հոկտեմբերին մտան Կարսի շրջան: 1920 թվականի հոկտեմբերի 31-ին  գրեթե առանց կռվի գրավեցին Կարսը:  Շատերը գերի ընկան, նրանց մեջ էին գեներալներ և այլ զինվորական հրամանատարներ: Դրանից հետո Թուրքերը գրավեցին Ալեքսանդրապոլ քաղաքը (այժմ Գյումրին ) նոյեմբերի 7-ին:   Այսպիսով պատերազմը ավարտվեց և  Հայաստանը պարտություն կրեց:

1920 թվականի նոյեմբերի 25-ից մինչ դեկտեմբերի 3-ը՝ 10-օր հաշտության բանակցություներ ընթացան հայերի և թուրքերի միջև Ալեքսանդրապոլ քաղաքում: Բանակցությունները վարում էր արտաքին գործերի նախարար Ալեքսանդր Խատիսյանը իսկ թուրքերի կողմից բանակցությունները վարում էր նշանավոր թուրք դիվանագետ, զորավար, գեներալ Քյազիմ Կարապեքիր փաշան: Այսպիսով 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ի գիշերը կնքվեց Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը հայերի  և թուրքերի միջև: Մեր համար շատ ծանր պայմանագիր էր՝   Հայաստանի տարածքը դառնում էր 8000 քառակուսի կիլոմետր: